Wat is UX design?

Waarom we echt niet meer zonder UX design kunnen

User Experience design is eigenlijk al heel, heel oud. Maar de eerste persoon die de term introduceerde is Donald Norman, in zijn bekendste boek The Design of Everyday Things (2013). Norman is van mening dat we elk product moeten designen met de behoeften van de gebruiker in gedachten. En dat is dan eigenlijk ook waar UX design om draait, de beknopte versie dan.

Voor mij viel het kwartje toen ik nog als graphic designer werkte bij een mediabedrijf. We hadden een nieuwe klant die een website wilde voor zijn bedrijf (met de wens om meer leads te genereren of diensten te verkopen, of zoiets). Meerdere collega’s sloten aan bij dit project; de accountmanager die deze klant had binnengehaald, een productmanager die het project zou opzetten en de designers en developers begeleidde, en een strateeg en marketeer die de doelen van de klant wilde realiseren. Dit zijn dus minimaal 6 personen die bij dit project betrokken zijn, en die allemaal wel iets te zeggen hebben over het nieuwe product.

Maar geen gebruikers.. Voor wie het product eigenlijk bedoeld is..

UX design draait om het designen van een nieuw product met de behoeften van de gebruiker in gedachten.

Ik zag al deze mensen hun eigen mening en wensen op tafel leggen, maar niemand die instond voor de eindgebruiker. Je kunt nog zo’n prachtig en technisch product op de markt brengen, maar als je de behoeften van de gebruikers niet inzichtelijk hebt zul je nooit zeker weten of ze daar wel op zitten te wachten. En uiteindelijk, gaan gebruiken!

En dat is waar UX design om de hoek komt kijken.

Het begint allemaal bij de gebruiker

Nog voordat je een puntkomma code gaat schrijven moet je begrijpen wat de drijfveren zijn van je gebruikers, wat ze aantrekkelijk vinden en waar ze zijn. Dat is waar User Research voor is. Door verschillende onderzoeksmethoden toe te passen krijgen we de doelgroep inzichtelijk en kan een fictief gebruikersprofiel geschreven worden, de persona. Met de persona kun je jezelf makkelijker in de eindgebruiker verplaatsen en hun werkelijke behoeften verkennen.

De term UX design wordt meestal gebruikt in de digitale wereld, maar het omvat ook niet-digitale dingen zoals.. eigenlijk alles wel! Want in principe is alles in ons dagelijks leven ontworpen met een soort gedachtegang erachter over hoe het moet worden gebruikt. Van iets simpels als een cocktailglas tot complexere creaties als de middenconsole van je auto.

Sta er maar eens bij stil. Iemand (niet da Vinci, trouwens), bedacht ooit de schaar om een stuk papier doormidden te knippen. Het is makkelijker dan mes dankzij de vingergaten waarmee je de messen, op hun plaats gehouden door een pin, op en neer beweegt. Dat noemen we nou problem solving for humans!

Conventies en leercurve in UX design

Wanneer je voor het eerst een nieuw product in gebruik neemt, kan het zijn dat de verschillende functies nog wat ingewikkeld zijn. Zoals bijvoorbeeld bij een splinternieuwe espressomachine, met alle snufjes en knopjes is de kans groot dat de eerste paar bakjes er niet uitkomen zoals je hoopte. Maar na verloop van tijd hoef je nauwelijks nog na te denken over de stappen naar een heerlijke kop espresso in de vroege ochtend. Sommige producten hebben iets dat we een leercurve noemen; je moet het even door hebben voordat je het goed kunt gebruiken.

Veel bedrijven spelen in op leercurves die de meeste mensen al onder de knie hebben. De allereerste smartphone die je in handen had was best ingewikkeld (vooral toen we moesten overschakelen van onze oude vertrouwde Nokia 3310-toetsenborden naar QWERTY). Maar probeer je het nu dan kun je waarschijnlijk nog een appje sturen met je ogen dicht. De meeste mensen staan hier niet bij stil, en dat is het hele punt van een goede User Experience; mensen niet aan het denken zetten (of meer dan nodig is). Als User Experience designer wil ik alles zo eenvoudig en toegankelijk mogelijk maken en voorkomen dat we de cognitieve vermogens van onze gebruikers overbelasten.

Het proces van UX design

Om ervoor te zorgen dat de eindgebruikers niet worden vergeten, schuif ik als UX designer aan bij het realiseren van een nieuw product. Zo denken we na over de eenvoudigste manier om een afbeelding (of meerdere tegelijk) te uploaden, uit hoeveel tekens een tekst in een productomschrijving moet bestaan, hoe we verschillende variabelen instellen zoals een selectievakje maar over ook de juiste tone of voice wordt nagedacht en de complete User Journey.

Daarna is het tijd voor het visuele gedeelte. Het eindproduct moet er aantrekkelijk uit komen te zien en prettig aanvoelen, met consistente elementen door de hele ervaring. Dit noemen we ook wel User Interface design, een belangrijk onderdeel in UX design. En klaar is Kees! Toch? We hebben uitvoerig onderzoek verricht, stonden in voor onze gebruikers en bouwden een fantastisch product dat makkelijk in gebruik is. Die marketingdoelen zijn sowieso binnen, iedereen blij!

Nou, laat de champagnefles nog maar even dicht.

Voordat we het nieuwe product lanceren, willen we wel zeker weten dat we goud in handen hebben. Het zal namelijk een stuk lastiger én duurder zijn om pain points achteraf op te lossen. Daar hebben we User Testing voor, waarbij we waardevolle feedback ontvangen van echte gebruikers. In User Testing laat je deelnemers intuïtief navigeren door een functioneel prototype onder toezicht van een neutrale observator die zo min mogelijk zegt. Wel wordt er van ze gevraagd om zoveel mogelijk hardop te denken. Intussen legt een notulist iedere stap en gedachte vast. Het verrassende van deze user tests is dat je er altijd achter komt hoe gebruikers werkelijk tegen dingen aankijken, vaak op een manier waar je zelf nooit op was gekomen.

Zelfs na de lancering van het product zit je misschien pas op 80% van het gehele proces. User Testing, en UX design in het algemeen, moeten zoveel mogelijk iteratief zijn om de toekomst van het product te garanderen en te blijven ontwikkelen met de gebruikers en de markt. Geloof mij, je zult hier veel waardering en loyaliteit voor terugkrijgen. No one is happy until the user is happy.

Je kunt verschillende methodes toepassen, zoals bijvoorbeeld A/B testing om erachter te komen of aanpassingen daadwerkelijk een goed idee zijn, of heatmaps voor een grafische representatie van hoe gebruikers zich door een digitaal platform navigeren en of ze wel bij belangrijke content terechtkomen. Met deze bevindingen kun je zonder al te veel risico veranderingen doorvoeren of nieuwe functies introduceren. En dan.. testen, testen en nog eens testen!

Waarom UX zo leuk is

Wat ik zelf ontzettend cool aan UX design vind, is dat er een psychologisch aspect aan zit. Zelfs na alle onderzoeken, ben je uiteindelijk bezig met menselijk gedrag voorspellen. En soms raad je het in één keer goed en soms heb je het compleet bij het verkeerde eind. Mensen blijven me verbazen! Bedankt voor het lezen en ik hoop dat ik je vraag ‘Wat is UX design’ heb kunnen beantwoorden. 🙂

Hey, kun jij wel de hulp gebruiken van een ervaren UX designer voor je volgende project? Bel Sara of kom eens langs voor een kennismakingsgesprek in onze HQ tikibar!